Tandverzorging voor kinderen

Wij raden aan om je zoon/dochter rond de leeftijd van 2 jaar mee te nemen naar de tandarts voor gewenning. De reden waarom wij aanraden om rond de leeftijd van 2 jaar naar de tandarts te gaan is omdat gemiddeld bij de leeftijd van 2,5 jaar het melkgebit is volgroeid. Ook kunnen kinderen dan wennen aan de tandarts en kunnen slechte gewoontes vroeg worden geconstateerd. Met slechte gewoontes moet je denken aan speengebruik, duimen en het gebruik van veel zoetigheid.

Tandgaaf is een methode voor kinderen van 0 tot 18 jaar bij de tandarts en mondhygiëniste die gericht is op preventie: het voorkomen van problemen aan het gebit.

Omdat elk gebit anders is zal deze methode voor elk kind anders worden ingericht. Tandgaaf is mondzorg in een andere jas. De mondzorgverlener wordt de begeleider van jouw kind, ook wel zijn of haar coach genoemd. Coaches zijn nodig om gaatjes en ontstoken tandvlees te voorkomen en een gezond gebit te behouden. De coach kijkt specifiek naar wat jouw kind op tandheelkundig gebied nodig heeft. Het programma is bedoeld voor kinderen van alle leeftijden, dus vanaf het eerste bezoek aande tandarts tot het 18e levensjaar. De kosten voor de behandelingen die uitgevoerd worden vallen onder de basisverzekering van de jeugdzorg.

Hoe gaat Tandgaaf in zijn werk?

De coach kijkt hoeveel plak aanwezig is in de mond en welke andere risicofactoren er nog meer zijn. Dit wordt door middel van een puntensysteem bij gehouden en is de basis voor het zorgprogramma.

Bij de Tandgaaf methode wordt bij iedere controle de tandplak (een nauwelijks zichtbaar wit-geel laagje) gekleurd. De mondzorgverlener brengt een vloeistof op de tanden aan die tandplak zichtbaar maakt. Zo kun jij, als ouder, en jouw kind goed zien waar er nog tandplak zit. Ook zal de mondzorgverlener aangeven op welke manier jouw kind het beste kan poetsen. Tevens zal er informatie gegeven worden over eet en drinkgewoontes. Jouw kind krijgt hierdoor meer kennis over zijn of haar mondgezondheid en verbetert de mondhygiëne. Jij, als ouder, ondersteunt en motiveert jouw kind bij het uitoefenen van de dagelijkse mondverzorging.

Soms zal de coach kiezen extra beschermen (sealen) of een fluoridebehandeling geven. Maar meestal zijn die behandelingen niet nodig. De invullingen en uitvoering van de preventiemethode kan binnen een gezin verschillen. Tandgaaf kijkt tenslotte naar ieder individu.

In het begin kan de begeleiding, door de coach, intensiever zijn en op maat. Uiteindelijk zullen jouw kind en jij systematisch kunnen poetsen en zal de begeleiding afnemen. Jouw kind zal op latere leeftijd een gaaf gebit hebben.

Ben je geïnteresseerd in de methode Tandgaaf? Vraag één van onze receptionistes naar de tijden voor deze methode.

Probeer het speels aan te pakken, door het kind bijvoorbeeld zelf een leuke tandenborstel uit te laten zoeken met een lekker smakende tandpasta. Misschien vindt jouw kind een elektrische tandenborstel wel reuze leuk! Veel kinderen zijn heel enthousiast om hier mee te poetsen. Daarnaast kun je proberen om van het poetsen een spelletje te maken. Vertel bijvoorbeeld wat voor beestjes weggepoetst worden: gele, paarse, kleine, grote, die hard rennen. Of zet een muziekje op, zing een liedje of vertel een verhaaltje. Gebruik eventueel een eierwekker of een zandloper om de tijd aan te geven. Daarnaast zijn er ook speciale apps op bijvoorbeeld jouw iPad/tablet of telefoon die jouw kind kunnen helpen met het poetsen. Bij al deze manieren wordt het poetsen op een positieve manier benadrukt en wordt er regelmaat ingebouwd. Naarmate jouw kind gewend raakt dat het regelmatig poetsen van zijn/haar tanden erbij hoort, zal het steeds beter gaan. Blijf dus consequent en blijf volhouden.

Voor kinderen tot 18 jaar zitten tandheelkundige behandelingen in de basisverzekering. Zij hoeven zicht hier niet aanvullend voor te verzekeren. Let wel op dat een beugelbehandeling niet onder de basisverzekering valt.

Het is wetenschappelijk bewezen dat elektrisch poetsen doeltreffender is dan handmatig poetsen. Vooral ter hoogte van de tandvleesrand en de ruimte tussen de tanden is het resultaat beter.

Een kind wisselt zijn melkgebit tussen zijn/haar 6de en 13de jaar. Rond de leeftijd van 6 jaar begint het blijvende gebit met doorkomen. In de hier op volgende periode hebben kinderen een wisselgebit. Er zitten dan zowel melktanden en melkkiezen als blijvende tanden en blijvende kiezen door elkaar heen. Het doorbreken van de blijvende kiezen wordt vaak niet opgemerkt omdat deze kiezen door komen achter de laatste kiezen van het melkgebit en omdat er niet eerst een melkkies uitvalt. Kinderen kunnen bij het doorkomen van deze kiezen wel klagen over pijn in de mond. Op ongeveer 13-jarige leeftijd is het blijvend gebit compleet.

Tip: Kijk bij kinderen rond de leeftijd van 5 á 6 jaar regelmatig even achter in de mond of de eerste blijvende kiezen achter het melkgebit al doorkomen. Poets deze nieuwe kiezen meteen goed. Ze zijn erg belangrijk voor de kauwfunctie en moeten een leven lang mee!

De leeftijd waarop kinderen hun tanden krijgen verschilt per kind. De vorming van het melkgebit gebeurt al tijdens de zwangerschap, vanaf de zesde zwangerschapsmaand. De eerste melktandjes komen ongeveer door op de leeftijd van 6 tot 10 maanden. Meestal zijn dit de onderste twee snijtandjes in het midden. Hierna volgen meestal de bovenste twee snijtandjes in het midden. Daarna breken de tandjes aan beide kanten van deze snijtanden door. Op de leeftijd van ongeveer 13 tot 18 maanden komen de eerste melkkiezen door. Het hele melkgebit is meestal compleet doorgekomen op de leeftijd van 25 tot 33 maanden. Het telt dan 12 tanden en 8 kiezen.

Op de plaats waar de tanden en kiezen doorkomen zijn op het tandvlees vaak bobbels te zien. Doorkomende tanden en kiezen kunnen een baby huilerig en zeurderig maken. Ook kunnen ze last hebben van pijn, luieruitslag, rode billetjes, diarree, rode wangen en koorts. Maar lang niet alle baby's hebben hier last van. Soms eten kinderen minder tijdens deze periode en kwijlen ze meestal meer.

Het kan voorkomen dat de melktanden of kiezen vroeger of later doorkomen dan de gemiddelde doorbraaktijd. Als het wat langer duurt is het meestal voldoende om even af te wachten. Meestal komen ze later toch vanzelf door. Bij twijfel kun je altijd de tandarts raadplegen.

De gouden regel is dat je minimaal tweemaal daags 2 minuten je tanden en kiezen moet poetsen. Deze regel geldt voor zowel jong als oud. Dit lijkt misschien lang, maar het is wel de tijd die nodig is om alle tanden en kiezen aan alle kanten goed schoon te maken. Poets ‘s ochtends na het ontbijt en ’s avonds vlak voor het slapen gaan. Tevens raden wij aan om jouw kind dagelijks na te poetsen, zeker totdat ze de leeftijd van 10 jaar hebben bereikt.

Kinderen tot de leeftijd van 10 jaar hebben nog niet de juiste motoriek om zelf hun gebit helemaal goed schoon te poetsen. Dit terwijl goed poetsen in deze periode juist heel belangrijk is omdat de blijvende tanden en kiezen doorbreken. Help kinderen daarom minimaal 1 keer per dag bij het poetsen, door het gebit na te poetsen. Doe dit ondanks dat de wat oudere kinderen misschien wel van mening zijn dat ze het prima zelf kunnen. Kies een moment uit dat het rustig is en wanneer er even de tijd voor is. In de avond voor het slapen gaan verdient wel de voorkeur omdat het gebit dan helemaal schoon is voor de nacht. Kijk zelf wat een prettige houding en een goede positie is bij het napoetsen. Dit kan door voor of achter het kind te gaan staan. Zorg er in ieder geval voor dat er goed licht is. Napoetsen kan heel handig met een elektrische tandenborstel, als een kind dat prettig vindt.

Wij raden aan om jouw kind dagelijks na te poetsen, zeker totdat ze de leeftijd van 10 jaar hebben bereikt. Kinderen tot de leeftijd van 10 jaar hebben nog niet de juiste motoriek om zelf hun gebit helemaal goed schoon te poetsen. Dit terwijl goed poetsen in deze periode juist heel belangrijk is omdat de blijvende tanden en kiezen doorbreken. Help kinderen daarom minimaal 1 keer per dag bij het poetsen, door het gebit na te poetsen. Doe dit ondanks dat de wat oudere kinderen misschien wel van mening zijn dat ze het prima zelf kunnen. Kies een moment uit dat het rustig is en wanneer er even de tijd voor is. In de avond voor het slapen gaan verdient wel de voorkeur omdat het gebit dan helemaal schoon is voor de nacht. Kijk zelf wat een prettige houding en een goede positie is bij het napoetsen. Dit kan door voor of achter het kind te gaan staan. Zorg er in ieder geval voor dat er goed licht is. Napoetsen kan heel handig met een elektrische tandenborstel, als een kind dat prettig vindt.

2 minuten tanden poetsen lijkt misschien veel, maar het is wel de tijd die nodig is om alle tanden en kiezen aan alle kanten goed schoon te poetsen. Bovendien maakt tandenpoetsen niet alleen het gebit schoon, maar zorgt de fluoride in de tandpasta er voor dat tanden en kiezen sterker worden en beter bestand zijn tegen gaatjes en tanderosie.

Om het gebit goed schoon te maken is een goede poetstechniek belangrijk. Probeer jezelf en jouw kind een vaste volgorde van poetsen aan te leren. Een vaste volgorde van poetsen is belangrijk om er zeker van te zijn dat alle tanden en kiezen goed schoon worden. Door maar een beetje "in het wilde weg" te poetsen worden vaak hele stukken overgeslagen en in de praktijk zijn dit vaak dezelfde tanden en kiezen.

Een goede volgorde van poetsen is volgens de 3 B´s: Buitenkant, Binnenkant en Bovenop.

Het kan voorkomen dat een melktand eerder los komt te zitten of eruit gaat dan dat de blijvende tand doorbreekt. Meestal komen de blijvende tanden later vanzelf door, daarom ook ons advies om het nog even af te wachten. Vind je het te lang duren of twijfel je, kun je altijd de tandarts raadplegen. De tandarts kan dan met behulp van een röntgenfoto kijken of de tand aanwezig is.

Op ongeveer 13-jarige leeftijd zijn alle melktanden en melkkiezen vervangen door blijvende tanden en kiezen. Rond deze leeftijd komen ook de tweede grote kiezen door. Tussen de leeftijd van 18 en 24 jaar kunnen er nog 4 verstandskiezen bijkomen. Niet iedereen krijgt verstandskiezen, soms breken ze niet allemaal of gedeeltelijk door. Ook kan het voorkomen dat de verstandskiezen helemaal niet aanwezig zijn.

Belangrijk is dat je van jongs af aan je kind al laat wennen aan de tandarts. Vanaf ongeveer twee jaar kun je jouw kind al meenemen naar een gewone controle van bijvoorbeeld jezelf of andere gezinsleden. Je moet hem/haar niet meenemen als je een (vervelende) behandeling moet ondergaan. Vanaf 3-jarige leeftijd kun je het beste jouw kind al 2 keer per jaar voor controle meenemen naar de tandarts. Bereid je kind voor op een bezoek aan de tandarts, stel hem/haar gerust en vertel dat het niet eng is. Laat ook weten wat hem of haar te wachten staat en laat tijdens de controle de tandarts uitleggen wat hij of zij gaat doen.

Kinderen hebben nog niet zodanig de controle over hun eigen angst. Het is dus belangrijk om ervoor te zorgen dat ze geen angst krijgen voor de tandarts. Dit begint al door het gebit goed te onderhouden, want een goede mondhygiëne begint al op vroege leeftijd. Je kunt simpelweg een aantal kleine dingen vermijden om ervoor te zorgen dat je kind een goed gebit heeft. Een combinatie van zuur en zoet is slecht voor het gebit. Geef je peuter niet teveel frisdrank of snoep en zorg dat je op jonge leeftijd al goed de tanden van je kind poetst.

Kinderen nemen onbewust de angsten van hun ouders over. Het is daarom belangrijk dat je goed op jouw woordkeuze en positieve houding let. Als je naar jouw kind rust en vertrouwen uitstraalt laat je jouw kind zien dat het niet bang hoeft te zijn. Vertel geen "enge" verhalen en ook niet over vervelende ervaringen bij de tandarts. Uitspraken als "het doet geen pijn" of "je hoeft niet bang te zijn" werken als alarmsignaal: er zou wel eens iets ergs kunnen gebeuren! Je kunt jouw kind het beste voorbereiden door gewoon in jouw eigen woorden te vertellen wat de tandarts gaat doen. Vaak is het genoeg om te herhalen wat de tandarts de vorige keer heeft gezegd en verteld. Er zijn een paar belangrijke principes die voorkomen dat er nodeloos spanningen bij jouw kind ontstaan. Thuis van tevoren een boekje lezen over tandartsbezoek en met je knuffel naspelen wat de tandarts doet kan helpen. Natuurlijk mag jouw kind zijn knuffel meenemen naar de tandarts. Die mag dan ook in de stoel zitten en zijn tanden laten zien!

De tandarts zal samen met jouw kind de tandjes tellen en op een speelse manier de controle uitvoeren om te kijken of er bijvoorbeeld gaatjes aanwezig zijn. Hiervoor is er meestal alleen een klein spiegeltjes nodig en als het kind jong is kan dit gewoon bij papa of mama op schoot. Naarmate het kind ouder wordt, zullen ook preventieve behandelingen plaats kunnen vinden, zoals een fluoride-behandeling, het sealen (laklaagje) van de kiezen of bijvoorbeeld een poetsles en het schoonmaken van het gebit.

Regelmatig tandartsbezoek door kinderen behoort samen met het aanleren van goed tandenpoetsen en goede voedingsgewoonten tot de belangrijkste maatregelen om het kindergebit gezond te houden. Het is belangrijk om een kind al van jongs af aan mee te nemen naar de tandarts. Op heel jonge leeftijd lijkt tandartsbezoek misschien overbodig, maar dat is het zeker niet! In het begin zal de nadruk er vooral op liggen om het kind op een rustige en speelse manier te laten wennen aan de tandarts en de (vreemde) omgeving. Dit zorgt ervoor dat kinderen later makkelijker naar de tandarts gaan en minder snel angst ontwikkelen.

Fluoride is een stof die er voor zorgt dat je tanden sterker worden. Fluoride zit onder andere in tandpasta. Als je goed poetst, zorg je ervoor dat je tanden gezond en sterk blijven. Fluoride kan jouw tanden op verschillende manieren beschermen. Bij aanwezigheid van fluoride in de mond zal tijdens een zuuraanval het glazuur minder oplossen en zal tevens het glazuur zich eerder kunnen herstellen.

Fluoride is een veilige en effectieve manier om gaatjes (caries) te voorkomen. Fluoride maakt het glazuur van tanden namelijk harder en helpt zo om bescherming te bieden tegen bijvoorbeeld zuurstoten. Daarnaast kunnen beginnende gaatjes door goed te poetsen met fluoridetandpasta en door het gebruik van fluoride (aangebracht door de tandarts) herstellen.

Wanneer er bij een kind veel gaatjes of slijtage (tanderosie) ontstaan, kan de tandarts, mondhygiënist of preventiemedewerkster ter preventie aanvullend fluoridegebruik adviseren. Dit advies bestaat bijvoorbeeld uit dagelijks een keer extra poetsen met fluoridetandpasta of spoelen met een mondspoelmiddel dat fluoride bevat. De meeste mondspoelmiddelen met fluoride, net als fluoridetandpasta, bevatten geen hoge concentratie fluoride. Bij het dragen van een beugel wordt meestal ook extra fluoride geadviseerd, vaak in de vorm van een mondspoelmiddel.

Daarnaast kan een tandarts, mondhygiënist of preventiemedewerkster een fluoridebehandeling met een gel geven of een speciale fluoridelak op tanden en kiezen aanbrengen. De concentratie fluoride hierin is wat hoger. Fluoridelak kan heel precies worden aangebracht op plaatsen waar gaatjes dreigen te ontstaan. De fluoridebehandelingen met gel of fluoridelak worden meestal niet standaard aan alle kinderen gegeven. Vaak voert een tandarts, mondhygiënist of preventiemedewerkster deze behandeling alleen uit als hier aanleiding voor is. Bijvoorbeeld bij een kind met veel (beginnende) gaatjes of als er andere risicofactoren zijn.

Zorg ervoor dat je goed zicht in de mond hebt en dat er voldoende steun is voor het hoofd van je kind als je (na)poetst. Kleine kinderen kun je bijvoorbeeld op schoot nemen of liggend op het aankleedkussen of bed poetsen. Is je kind wat ouder kun je op twee manieren (na)poetsen.

• Ga schuin achter je kind staan. Als je met je hand de kin ondersteunt, rust het hoofd tegen je bovenlichaam. Buig een beetje over je kind heen, zodat je goed ziet waar je poetst.
• Ga voor je kind staan en laat het met het hoofd bijvoorbeeld tegen de muur rusten. Ondersteun de kin met je ene hand, terwijl je met de andere poetst. Op deze manier kun je goed zien waar je poetst.

Probeer uit welke poetshouding voor jou en jouw kind het prettigste is.

Een verkleuring op de tanden en/of kiezen kunnen verschillende oorzaken hebben. Vaak uit de verkleuring zich in witte vlekjes, zwarte of bruine vlekken. Vooral bij de voortanden ziet dit er al snel lelijk uit. Zonder behandeling van de tanden en/of kiezen verdwijnt de verkleuring op het gebit niet.

De verkleuring op tanden en/of kiezen kan veroorzaakt worden door een glazuurstoornis, tandaanslag, een bepaald medicijn of bestanddelen uit voeding. In bepaalde voedingsmiddelen of genotsmiddelen zijn kleurende stoffen aanwezig die vlekjes op jouw tanden kunnen veroorzaken. De voedingsmiddelen met een hoog gehalte van kleurende stoffen zijn koffie, thee, drop, alcohol maar ook tabak valt onder deze noemer. De kleurende stoffen hechten zich vooral aan jouw tandplak en tandsteen. De tandarts, mondhygiëniste of preventiemedewerkster kan deze vlekjes proberen te verwijderen door middel van polijsten. De vlekjes komen vaak wel weer terug als de voeding niet veranderd wordt.

De vlekjes op de tanden en/of kiezen kunnen ook een beginnend gaatje zijn. Dit begint vaak als een bruine vlek die uiteindelijk zwart wordt. Niet altijd wordt de bruine vlek opgemerkt en ziet men het pas op het moment dat het vlekje zwart gekleurd is.

Laat vlekjes op je tanden daarom altijd controleren door de tandarts, mondhygiëniste of preventiemedewerkster, zij kunnen jou adviseren wat het beste gedaan kan worden aan de vlekjes.